W przypadku długów, praktycznie zawsze wierzyciel kieruje sprawę na drogę egzekucji sądowej celem zmuszenia dłużnika do spełnienia świadczenia (zwykle pieniężnego). Jednym z rodzajów środków egzekucyjnych ze świadczeń pieniężnych, zarówno w postępowaniu egzekucyjnym w administracji (zajęcia z tytułu podatków, należności ZUS i innych opłat) tak i postępowaniu cywilnym (pożyczki, zakup urządzeń na raty, alimenty) jest zajęcie wynagrodzenia za pracę.
Kiedy komornik nie uzyska wynagrodzenia od pracodawcy?
Zgodnie z przepisami prawa pracy, nie podlega zajęciu kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalona zgodnie z osobnymi przepisami (w roku 2017 jest to 2.000,00 zł brutto). Nadmienić należy, że ustawodawca zakłada, że pracownik świadczy pracę na pełny etat. W przypadku jednak wykonywania pracy w niepełnym wymiarze godzin np. 1/2 kwota ta będzie o połowę zmniejszona tj. 1.000,00 zł.
Odmienne zasady obowiązują w przypadku gdy powodem zajęcia komorniczego są niezapłacone alimenty. Mimo, że pracownik otrzymuje minimalne wynagrodzenie za pracę, pracodawca zobowiązany jest pobrać 60% wynagrodzenia i przekazać je na konto wskazane w zajęciu. Jest to bardzo ważne postanowienie kodeksu pracy (art. 87 § 3 pkt. 1 k.p.), ponieważ wielu pracowników nie jest świadomych faktu, że mimo kwoty ochronnej jego wynagrodzenie zostanie pomniejszone o ponad połowe.
Co powinien pracodawca?
W przypadku gdy pracowdaca otrzyma zawiadomienie o zajęciu wynagrodzenia, jest on w każdym przypadku zobowiązany odpisać na nie na adres kancelarii komorniczej. W razie gdy pracownika obejmują przepisy ochronne, zobowiązany jest krótko opisać przyczyny uniemożliwiające dokonanie zajęcia oraz przedstawić kartę wynagrodzenia pracownika z ostatnich trzech miesięcy. Gdy pracownik posiada długi z tytułu alimentów, pracodawca zobowiązany jest wskazać komornikowi jaką kwotę będzie potrącał z wynagrodzenia pracownika, ponadto w tym przypadku również przekazuje kartę wynagrodzeń. Istotnym jest fakt, że brak odpowiedzi może skutkować nałożeniem kary grzywny na pracodawcę za utrudnianie postępowania egzekucyjnego.
Co w przypadku zleceń?
Pracownik ma większy problem, gdy nie świadczy pracy na mocy umowy o pracę, natomiast jest zleceniobiorcą. W takim przypadku zleceniodawca zobowiązany jest przekazać całą kwotę komornikowi. Przepisy prawa pracy nie mają tutaj zastosowania z powodu faktu, że umowa zlecenie jest umową nazwaną uregulowaną w kodeksie cywilnym, tym samym jest to stosunek cywilnoprawny, a nie pracy.
Jedynym wyjściem jest ograniczenie egzekucji na podstawie art. 833 §2 w zw. art. 829 pkt. 5 kpc, w przypadku świadczeń powtarzających się – tu umowa zlecenie, w takim przypadku gdy komornik wyda na to zgodę, zleceniodawca zobowiązany jest pobrać 50% kwoty zlecenia. Co istotne zleceniodawca nie ma prawa do samodzielnego zastosowania niniejszego przepisu, jedynym organem władnym do takiego jest komornik i to on w zajęciu ma możliwość zamieszczenia takiej informacji.